Dyrektywa sokowa opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej L115

W dniu 27 kwietnia 2012 r. w   Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej L115 została opublikowana DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2012/12/UE  z dnia 19 kwietnia 2012 r.  zmieniająca dyrektywę Rady 2001/112/WE odnoszącą się do soków owocowych i niektórych podobnych produktów przeznaczonych do spożycia przez ludzi. Państwa członkowskie są zobowiązane do wprowadzenia w/w dyrektywy  do  przepisów krajowych do 28 października 2013 r.

Zaktualizowana dyrektywa stawia sobie za cel zabezpieczenie interesów konsumentów i ułatwienie w ramach UE obrotu produktami przemysłu sokowniczego. Poprzednia dyrektywa 2001/112/EC była dyrektywą Rady UE, obecna została zatwierdzona w wyniku bardziej skomplikowanej procedury i jest kompromisem pomiędzy stanowiskiem Komisji UE, Państw Członkowskich w Radzie oraz komisji w Parlamencie Europejskim tj. Komisji ds. Rolnictwa (AGRI) i Komisji ds. Środowiska, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI).  Zaktualizowana dyrektywa została przyjęta znaczącą większością głosów przez Parlament Europejski w dniu 14 grudnia 2011 r., a następnie zatwierdzona w dniu 8 marca 2012 r. przez Radę UE, przy przeciwnym głosie reprezentacji Niemiec. Prace nad dyrektywą trwały kilka lat, gdyż wymagały uzgodnień także z organizacjami branżowymi krajów członkowskich. Istotną rolę w osiągnięciu kompromisu odegrała w przypadku tej dyrektywy Polska Prezydencja. To dzięki aktywności przedstawicieli Stałego Przedstawicielstwa RP w Brukseli (wspomaganych merytorycznie przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi)  przed końcem Polskiej Prezydencji sprawa dyrektywy została praktycznie zamknięta). Krajowa Unia Producentów Soków KUPS prowadziła szereg działań wspomagających administracjędla obrony interesów branży i krajowego konsumenta. Aby osiągnąć kompromis nad tekstem dyrektywy korzystnym dla polskiej branży sokowniczej należało szukać wsparcia wśród parlamentarzystów, przedstawicieli innych krajów w Radzie Unii Europejskiej i oczywiście w organizacjach branżowych, w tym w Europejskim Stowarzyszeniu Producentów Soków (AIJN).

Najważniejsze zmiany w znowelizowanej dyrektywie sokowej 2012/12/UE:

1. Wprowadzono całkowity zakaz dosładzania soków owocowych. Tym samym przepis ten usankcjonował powszechną w Polsce i we wszystkich krajach UE praktykę niedosładzania soków.
2. Wprowadzono, możliwość informowania konsumentów na opakowaniu, że „od dnia 28 kwietnia 2015 roku żadne soki owocowe nie zawierają dodatku cukrów” (podana w dyrektywie błędna data 28 października 2015 będzie wkrótce zweryfikowana). Powyższą informację można stosować do 28 października 2016 roku. Celem umieszczenia dobrowolnie takiej informacji na opakowaniu jest edukacja konsumentów, gdyż wprowadzenie zakazu dodatku cukru do soków uniemożliwia stosowanie oświadczenia „bez dodatku cukrów”, zgodnie z Rozporządzeniem 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności.
3. Rozszerzono możliwość dokwaszania soków owocowych sokiem/zagęszczonym sokiem z limonek
4. Przepisami dyrektywy objęto również soki i nektary pomidorowe oraz określono dopuszczone do tych soków dodatki (sól, przyprawy, zioła).
5. Doprecyzowano zapis o możliwości dodatku przecierów do soków i nektarów oraz dopuszczono obecność w nich cząsteczek z nasion i skórek z owoców o ile nie można ich usunąć zgodnie z GMP .
6. Zdefiniowano nową kategorię soków produkowanych z owoców suszonych (np. sok z suszonych śliwek).
7. Doprecyzowano definicję owoców użytych do produkcji soków, dopuszczając owoce zakonserwowane środkami i metodami fizycznymi, w tym środkami zastosowanymi po zbiorze, użytymi zgodnie z prawem UE.
8. Złagodzono wymóg pełnego odtworzenia aromatu w soku wyprodukowanym z soku zagęszczonego wprowadzając zapis o opcjonalnym odtworzeniu aromatu. Tym samym przepis został dostosowany do technologicznych możliwości. Obecnie brak jest na rynku aromatów wszystkich owoców, np. brak jest aromatu ananasowego, pomidorowego.
9. Złagodzono kryteria jakości wody używanej do odtwarzania soków i w produkcji nektarów. Woda musi być zgodna z dyrektywą dla wody pitnej (dotąd były zaostrzone kryteria zawartości sodu i azotanów w wodzie).
10. Doprecyzowano zapis, że w przypadku dodatku słodzików do nektarów owocowych w celu częściowego lub całkowitego zastąpienia cukru, nie można używać oświadczenia „bez dodatku cukrów” 
11. Wprowadzono zmiany w tabeli minimalnej wartości ekstraktu (Brix) dla soków odtworzonych z soków zagęszczonych lub przecierów zagęszczonych. Zmiany polegają na obniżeniu min. Brix dla czarnej porzeczki, gujawy, owoców passiflory. Korekty tej dokonano w celu ujednolicenia z Kodeksem Żywnościowym (Codex Alimentarius) FAO/WHO.
12. W nazwie produktu będzie musiała pojawić się informacja o wszystkich owocach użytych w produkcji soków w kolejności malejącego udziału. Dla soków wyprodukowanych 3 i więcej owoców, można użyć określenie „wieloowocowy” lub o podobnym znaczeniu.

Krajowy przemysł sokowniczy nie będzie miał, problemów w dostosowaniu się do wymogów znowelizowanej dyrektywy, gdyż większość zmian jest porządkowych lub sankcjonujących praktykę.