Kolejny Sukces XX Międzynarodowego Sympozjum KUPS

W dniach 17-19 maja 2017 roku w Hotelu Gołębiewskim w Wiśle, odbyło się już po raz dwudzieste Międzynarodowe Sympozjum Krajowej Unii Producentów Soków (KUPS). Tym razem tematem przewodnim było „Branża sokownicza w obliczu wyzwań rynku światowego i krajowego”. Sympozjum objął honorowym patronatem Krzysztof Jurgiel, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW).

Cyklicznie Sympozjum KUPS już od wielu lat zajmuje stałą pozycję w kalendarzu najważniejszych wydarzeń branży sokowniczej. W tym roku gościliśmy około 230 przedstawicieli przemysłu, nauki oraz mediów, głównie z Polski jak również z takich krajów jak: Austria, Belgia, Francja, Holandia, Litwa, Niemcy, Turcja, Włochy, oraz Wielka Brytania. Stowarzyszenie KUPS, jak co roku zapewniło tłumaczenie symultaniczne dla gości z zagranicy. Wśród gości obecni byli nie tylko producenci soków, ale także przetwórcy, technologowie, naukowcy, przedstawiciele administracji publicznej oraz producenci maszyn i urządzeń.

Po raz pierwszy obecny na Sympozjum był m.in. minister Andrzej Romaniuk Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.

Jako prelegentów zaprosiliśmy przedstawicieli m.in.: International Fruit and Vegetable Juice Association (IFU), Europejskiego Stowarzyszenia Soków Owocowych (AIJN), Centrum Monitorowania Rynku, Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Po raz kolejny prezentacje wygłosili również eksperci świata nauki, reprezentanci Instytutów i Uczelni, w swych wystąpieniach przedstawili branżowe doniesienia naukowe tj. z Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego, Instytutu Ogrodnictwa, Instytutu Żywności i Żywienia oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Wśród prelegentów nie mogło zabraknąć również ludzi biznes, którzy dzielili się swoim doświadczeniem oraz radą, byli to eksperci m. in z Grupy Maspex Wadowice, Döhler czy Refresco Poland.

Głównym sponsorem tegorocznego sympozjum KUPS był SIG Combibloc oraz Tetra Pak. Natomiast wśród sponsorów znaleźli się: Europejskie Centrum Owocowe, Firma SVZ oraz Tymbark. Partnerami branżowymi wydarzenia byli: A-Lima-Bis, Beczkopol, Bucher Unipektin, Finlays, JM Systems, Intrex, Ruland Engineering & Consulting, Sidel, Stigen, Spomasz Zamość, Zentis Polska.

Patronatem medialnym objęły redakcje: Agro Industry, Hasło Ogrodnicze, Jagodnik, MPS SAD, ogrodinfo.pl, Sad Nowoczesny, Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny, Kierunek Spożywczy, Warzywa i Owoce Miękkie.

XX Międzynarodowe Sympozjum Krajowej Unii Producentów Soków (KUPS) stało się świetną okazją do zapoznania uczestników z aktualną sytuacją na rynku krajowym oraz światowym, poddania analizie stanu obecnego potencjału rynkowego, a także prognozowania zjawisk mogących mieć wpływ na rozwój branży soków. Nie do przecenienia są również owocne rozmowy w kuluarach i na wieczornych integracyjnych kolacjach.

Szczegółowa relacja Sympozjum

XX Sympozjum KUPS rozpoczęło się od uroczystego powitania zaproszonych gości przez Prezes Zarządu KUPS Juliana Pawlaka. W swym wystąpieniu zwrócił uwagę, że Sympozjum jest źródłem wiedzy, najnowszych informacji na temat branży sokowniczej nie tylko w wymiarze naukowym czy technologicznym, ale także marketingowym, stąd ugruntowana pozycja tego wydarzenia, jako obowiązkowego w kalendarzu spotkań branży sokowniczej.

W 1993 roku średnie roczne spożycie soków, nektarów i napojów owocowych na osobę było ok. 2 l., natomiast między latami 1997 spożycie soków, nektarów oraz napojów owocowych wynosiło ok. 15 l., co oznacza że zostało ono podwojone, by w roku 2016 można mówić już o spożyciu w granicach ok. 30 l. na osobę rocznie.

Prezes J. Pawlak po krótce przypomniał także, jak wyglądała sytuacja na rynku. Wśród wielu firm w latach 90 były firmy tzw. jednosezonowe, które nie przetrwały do dnia dzisiejszego. W 2001 roku rozpoczęła się konsolidacja, w 2008 roku zaczęły pojawiać się również tzw. private labels (marki własne). W 2015 Polska zajęła 5 miejsce na europejskim rynku soków, średnie spożycie samych soków w naszym kraju kształtuje się na średnim europejskim spożyciu soków. Kategoria soków jest jedną z najlepiej rozwijających się, której spożycie rośnie.

Sekretarz Generalna KUPS – Barbara Groele, również witając uczestników, przedstawiła historię Sympozjów, które z konferencji krajowych przeobraziły się przez lata w wydarzenie branżowe o międzynarodowym zasięgu, angażując coraz szersze kręgi osób i instytucji w tym firmy, ośrodki badawcze, naukowe i uniwersytety związane z branżą owocowo – warzywną.  

Dodatkowo w swym wystąpieniu Barbara Groele zaprezentowała dotychczasowe działania Stowarzyszenia na rzecz promocji branży sokowniczej i jej produktów. Od wielu lat KUPS prowadzi kampanie informacyjno-edukacyjne, które są skierowane nie tylko do konsumentów, ale także do liderów opinii. Między innymi dzięki tej działalności widoczny jest wzrost konsumpcji soków w Polsce, a także coraz mniejsza liczba negatywnych artykułów dotyczących tej kategorii produktów. Budowanie świadomości oraz edukowanie w ramach zdrowego żywienia jest jednym z najważniejszych działań Stowarzyszenia KUPS. Pani Sekretarz Generalna wspomniała również o systemie samokontroli DSK, który jest znaczącym narzędziem rozwoju branży sokowniczej. System ma na celu zapewnienie o najwyższej jakości produktów zwiększenie świadomości producentów, zwalczanie nieuczciwej konkurencji, ochrona konsumentów oraz poprawa relacji pomiędzy wszystkimi interesariuszami rynku. W swym wystąpieniu zwróciła również uwagę na opracowywany przez KUPS znak jakości, który ma być uniwersalnym znakiem, gwarantem wysokiej wartości odżywczej , który wyznaczać będzie przetwory sokownicze najwyższej klasy, opatrzone oświadczeniami zdrowotnymi i/lub żywieniowymi.

Nawiązując do jubileuszowego charakteru Sympozjum został wyświetlony film prezentujący dotychczasowe spotkania.

Rynek soków i baza surowcowa do ich produkcji

W pierwszej części Sympozjum przedstawione zostały prezentacje dotyczące charakterystyki rynków w kontekście poszczególnych owoców i warzyw. Eksperci najwięcej uwagi poświęcili sokom jabłkowym i jabłku , które dominuje wśród polskich owoców i problemów z nim związanych. Wszyscy zgodni są co do potencjału, który drzemie w jabłku, a który to niekoniecznie zawsze jest umiejętnie wykorzystywany. Sporo uwagi poświęconej zostało problemom z jakimi może spotkać się polskie jabłko i jego przetwory na europejskim i światowym rynku.

Dr Bożena Nosecka z Instytutu Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB, zwróciła uwagę na ceny w eksporcie zagęszczonych soków, które charakteryzują się dużą zmiennością spowodowaną zmianom podaży w Polsce i w innych krajach, uczestnikach rynku światowego. Jak zauważyła Pani dr, Polska charakteryzuje się jednymi z najwyższych wskaźników konkurencyjności zewnętrznej w światowym handlu zagęszczonymi sokami owocowymi. W latach 2013-2015 większe niż w Polsce było dodatnie wartościowo saldo handlu zagranicznego koncentratem soku jabłkowego i udział w eksporcie światowym jedynie w Chinach. W Polsce i Ukrainie największy był wskaźnik ujawnionej przewagi komparatywnej (RCA). Oznacza to, że eksport zagęszczonego soku jabłkowego w Polsce i Ukrainie wzrósł bardziej niż w innych krajach w relacji do pozostałych producentów sektora ogrodniczego.

Magdalena Kowalewska z BGŻ BNP Paribas skupiła się w swojej prezentacji na temacie soków cytrusowych, których podaż charakteryzuje się w minionym roku tendencją spadkową. Malał również poziom światowej konsumpcji, w szczególności soków produkowanych z soków zagęszczonych.

Globalny rynek soku pomarańczowego w ostatnich latach kształtował się pod wpływem zmieniających się czynników podażowych, szczególnie w obszarze produkcji surowca. Pomimo, że światowe zbiory pomarańczy w ostatniej dekadzie systematycznie wzrastały, to w wyniku zwiększającej się konsumpcji owoców świeżych, zmniejszał się udział pomarańczy przeznaczanych do przetwórstwa. W rezultacie produkcja soku pomarańczowego w skali globalnej wykazywała tendencje do obniżania się. Według prognozy USDA w sezonie 2016/17 można oczekiwać wzrostu globalnej produkcji soku pomarańczowego na poziomie około 22%. Główną przyczyną tego wzrostu jest przewidywane znaczne zwiększenie produkcji soku pomarańczowego w Brazylii, będące konsekwencją oczekiwanych wyższych zbiorów pomarańczy. Prelegentka zauważyła również, że wysokie, światowe zbiory pomarańczy będą ciążyć na ich cenach w bieżącym sezonie, co może oddziaływać w kierunku spadku cen zagęszczonego soku pomarańczowego na rynku światowym.

Temat ochrony roślin ogrodniczych, w tym jabłek przybliżył podczas spotkania dr Artur Miszczak z Instytutu Ogrodnictwa, który w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę, że Zakład Badania Bezpieczeństwa Żywności Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach uczestniczy w corocznie organizowanym przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi monitoringu prawidłowości stosowania środków ochrony roślin w uprawach. Wyniki tych badań wskazują, że w jabłkach jest wiele pozostałości pestycydów, jednak przekroczenia najwyższych dopuszczalnych pozostałości (NDP), według rozporządzenia (WE) nr 396/2005, występują incydentalnie i to tylko w jabłkach deserowych. Jak zauważył dr A. Miszczak ogólnie w sokach zagęszczonych z jabłek stwierdza się jakościowo o wiele mniej pozostałości pestycydów niż w owocach dużo poniżej dopuszczonej ilości. 

Mathias Ebert skupił się w swej prezentacji nad sytuacją jabłkek przemysłowych w Polsce, zwracając szczególną uwagę na ich uprawę w specjalnie dedykowanych sadach przemysłowych. Poruszył kwestię problematyczne, tj. że brakuje jakościowego jabłka przemysłowego, i z każdym rokiem będzie go coraz mniej; również w aspekcie kwasowości, smaku i czynników ekonomicznych. Dodał, że Polska sytuacja, ze względu na rozdysponowanie podaży towarowej jabłek i mocnego wpływu politycznego, jest szczególna. Polska, jako europejska stolica produkcji jabłek, jest jedynym państwem na świecie, gdzie więcej niż 50% produkcji jabłka trafia do przetwórstwa. Zanim jednak tam trafią, są wyprodukowane wysokim kosztem i dużym nakładem pracy jako jabłko deserowe.

W swym wystąpieniu zwrócił uwagę, że istnieje potrzeba innej technologii uprawy jabłek do użytku przemysłowego. Technologia taka mogłaby być ekonomicznie korzystna dla sadowników, lepiej sprosta również jakościowym oczekiwaniom przemysłu, nie tylko w produkcji ASK. Wykład ten przedstawił wizję przebiegu kierunku rozwoju uprawy jabłka przemysłowego w Polsce, by rozdysponowanie jabłek do przetwórstwa, ze względu na ogólnogospodarcze warunki było bardziej ekonomiczne w okresie długofalowym.

Aktualną ocenę globalnego rynku zagęszczonych soków owocowych z jabłek oraz z owoców kolorowych a także trendy i możliwości omówił Piotr Podoba prezes firmy Döhler. Podkreślił, że Polska jest jednym z największych producentów zagęszczonych soków owocowych w UE, a także na świecie (drugim co do wielkości producentem ZSJ). Zwrócił uwagę, że słabością Zagęszczonego Soku Jabłkowego (ZSJ) jest brak stabilności cenowej wynikającej głównie z przebiegu pogody w krajach producentów, która negatywnie wpływa na wielkość produkcji. Drugim z powodów jest koncentrowanie się sadowników na odmianach deserowych, za które mogą otrzymać wyższe ceny. Problemem jest również spadek spożycia soków, głównego produktu, w którym ZSJ jest wykorzystywany. Czynnikiem, który może w przyszłości pomóc ZSJ w dalszym ciągu osiągać wysoką sprzedaż jest utrzymująca się wysoka cena zagęszczonego soku pomarańczowego, największego konkurenta w kategorii soków. Największym zagrożeniem dla istniejących producentów ZSJ jest powstawanie nowych przetwórni na wschodzie Europy, gdzie koszty uprawy oraz koszty osobowe są znacząco niższe. Bardzo poważnym zjawiskiem jest również konsolidacja po stronie klientów, gdyż dużo trudniej negocjuje się z bardzo dużymi podmiotami o zasięgu globalnym.

Pierwszy blok tematyczny podsumowano w panelu dyskusyjnym, w którym udział wzięli: Mathias Ebert, Wojciech Kępiński, prof. dr hab. Eberhard Makosz, Piotr Trojanowicz wraz z moderatorem Piotrem Podobą. Paneliści zastanawiali się nad stratami w surowcach spowodowanymi warunkami pogodowymi oraz ich konsekwencjami dla przemysłu. Szczególnie wiele uwagi poświęcono jabłku w kontekście prognozowania jego popytu, podaży oraz ogólnej konsumpcji, zwrócono również uwagę na inne kraje, które mogą być konkurencją dla polskiego jabłka. Paneliści zwrócili uwagę, że bardziej opłacalne dla polskich producentów będzie przejście z części produkcji jabłek deserowych na jabłka przemysłowe. W trakcie dyskusji stwierdzono również, że należy zweryfikować i ułatwić działalność grup producenckich, które mogą być dobrym rozwiązaniem dla polskiego przemysłu. Należy także zmodernizować technologię i ciągle pracować nad jakością produktów. Poruszony został także temat soków NFC, które coraz bardziej są widoczne na rynku.

Nowe wyzwania i perspektywy rozwoju branży

Panel rozpoczął się prezentacją dotyczącą zwyczajów zakupowych dla soków w sklepach spożywczych małoformatowych i wielkoformatowych, a zakończył przedstawieniem korzyści i głównych założeń systemu DSK oraz znaku jakości, który jest jednym z najważniejszych aktywności KUPS w ostatnim czasie. W tej części Sympozjum mieliśmy okazję wysłuchać prezentacji ekspertów z poszczególnych firm, którzy zaprezentowali nam pomysły i wyzwania marek własnych (private labels) jak i produkty brandowe. Duża część wystąpień dotyczyło także opakowań i możliwości technologicznych, które uwzględniają społeczną strategię firm i zrównoważony rozwój. Silnie zaakcentowana została także jakość produktów sokowniczych, która jest stałym elementem branży podlegającym rozwojowi oraz kontrolowanym przez niezależne instytucje jak SGF.

Hubert Hoyasz z Centrum Monitorowania Rynku omówił m.in. znaczenie produktów sokowniczych dla budowania liczby transakcji w sklepach spożywczych małoformatowych i w supermarketach oraz segmenty produktów sokowniczych zwiększające wartość średniego koszyka w sklepach. Dokonał również rozróżnienia zakupów produktów sokowniczych na: impulsywne, „na imprezę”, dla dzieci oraz ze zdrową żywnością wraz z charakterystyką klienta.

Pani Magdalena Rohde-Krempa z Grupy Maspex Wadowice podjęła w swej prezentacji temat nowych wyzwań dla branży sokowniczej, w kontekście trendów żywieniowych i konsumenckich z uwzględnieniem zmian w ustawodawstwie mających wpływ na kategorię SNN (soki, nektary, napoje).  W prezentacji przybliżona została obecna sytuacja na rynku napojów bezalkoholowych, zmieniające się zachowania konsumentów, przykłady działań mających negatywny wpływ na postrzeganie i konsumpcję soków i napojów. Maspex jako lider rynku SNN w Europie Środkowo – Wschodniej i Polsce zwraca uwagę na konieczność szerokiej współpracy branży celem utrzymania konsumpcji SNN oraz ochrony branży i zapobiegania działaniom mającym na celu dyskredytowanie kategorii SNN w oczach konsumentów.