Sukces XXII Międzynarodowego Sympozjum Krajowej Unii Producentów Soków w Karpaczu
W dniach 22-24 maja 2019 roku w Karpaczu w hotelu Gołębiewski po raz dwudziesty drugi odbyło się Międzynarodowe Sympozjum Krajowej Unii Producentów Soków (KUPS). Tematem Sympozjum była „Branża sokownicza dziś i jutro”. Poniżej szczegółowa relacja.
Organizowane cyklicznie Sympozjum KUPS jest jednym z najważniejszych wydarzeń w branży sokowniczej. W tym roku w wydarzeniu uczestniczyło około 220 osób, będących przedstawicielami przemysłu, nauki i mediów. Pojawili się również liczni goście z zagranicy z krajów takich jak Austria, Niemcy, Turcja, Ukraina, Szwajcaria, Holandia, Francja, Rosja, Włochy, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone Ameryki oraz Republika Południowej Afryki. Zapewniono tłumaczenie symultaniczne dla chętnych uczestników.
Jako prelegenci zaproszeni zostali wybitni eksperci z branży oraz przedstawiciele licznych instytucji naukowych i uczelni wyższych: Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Instytutu Ogrodnictwa, Europejskiego Stowarzyszenia Soków Owocowych (AIJN), Instytutu Żywności i Żywienia, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego w Warszawie, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytutu Agrofizyki Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu czy Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Głównym sponsorem tegorocznego sympozjum KUPS była firma PALL Food and Beverage. Natomiast partnerami branżowymi wydarzenia byli: Alfa Laval Polska Sp. z o. o., B&P Engineering, GEA Westfalia Separator Polska Sp. z o.o., Informia Polska Sp. z o.o., Ruland Engineering & Consulting Sp. z o. o., Spomasz Zamość S.A., Wytwórnia Opakowań Blaszanych „Beczkopol” Sp. z o.o. oraz Zamet Budowa Maszyn S.A.
Patronatem medialnym wydarzenie objęły redakcje: Agro Industry, Bezpieczeństwo i Higiena Żywności, Hasło Ogrodnicze, Jagodnik, Kierunek Spożywczy, kierunekspozywczy.pl, Miesięcznik Praktycznego Sadownictwa SAD, ogrodinfo.pl, Polandfruits, portalspożywczy.pl, Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny, Sad Nowoczesny, sadyogrody.pl, Wiadomości Handlowe, Warzywa i Owoce Miękkie.
Produkty sokownicze, które nadały branżowy charakter wydarzeniu, dostarczyły firmy: Gomar Pińczów Sp. z o.o. S.K.A., Hortex Sp. z o.o., KGH Polska Sp. z o.o., Marwit Sp. z o.o., Tymbark-MWS Sp. z o.o. Sp.k. oraz Viands Sp. z o.o.
Podczas tegorocznego Sympozjum odbyło się 19 prelekcji, w dwóch blokach tematycznych
· Rynek soków i baza surowcowa do ich produkcji;
· Nowe wyzwania i perspektywy rozwoju branży;
oraz jednym bloku warsztatowym.
|
Prezes Zarządu KUPS Julian Pawlak oficjalnie zainaugurował XXII Międzynarodowe Sympozjum KUPS, przywitał zgromadzonych uczestników oraz przedstawił gości zaproszonych z instytucji państwowych, organizacji producenckich oraz instytucji naukowych. Zaprezentował również krótką prezentację podsumowującą miniony sezon, możliwości i problemy, które pojawiły się przed branżą sokowniczą oraz wyzwania, które może postawić sezon nadchodzący. Przybliżył również krótko aktywności Stowarzyszenia KUPS.
Po wstępie rozpoczął się pierwszy blok tematyczny „Rynek soków i baza surowcowa do ich produkcji”.
Swoją prezentację na temat rynku soków zagęszczonych w Polsce wygłosiła dr hab. Bożena Nosecka, prof. IERiGŻ (współautorstwo Anna Bugała) z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB. Przybliżona została krótko wartość i struktura produkcji na przestrzeni ostatnich lat. Obserwuje się systematyczną tendencję wzrostową, jeśli chodzi o tempo zmian wielkości produkcji, które wynikają bezpośrednio z intensyfikacji upraw. Jednocześnie wskazano na problem nadprodukcji w przypadku lat wysokich zbiorów jakie mamy obecnie, ze względu na obniżające się spożycie jabłek oraz zmniejszenie eksportu. Nowym odbiorcą polskich jabłek został Egipt, natomiast głównymi dostawcami zagęszcznego soku jabłkowego do Polski są Ukraina i Mołdawia. Położono również nacisk na szacowaną rekordową wielkość produkcji zagęszczonego soku jabłkowego w bieżącym sezonie (2018/2019) z surowca krajowego.
Karolina Załuska (Bank BNP Paribas S.A.) przedstawiła aktualną sytuację na rynkach zagęszczonych soków cytrusowych. Głównymi producentami pomarańczy są Brazylia oraz Stany Zjednoczone Ameryki, natomiast w ostatnim roku zaobserwowano spadek produkcji w USA, a wzrost znaczenia Brazylii i Meksyku. Obserwuje się znaczący wzrost produkcji pomarańczy zarówno do przetwórstwa, jak i do konsumpcji bezpośredniej, a także zwiększenie produkcji grejpfrutów i cytryn. Produkcja zagęszczonego soku pomarańczowego od kilku lat wykazywała tendencję spadkową. W tym sezonie jednak trend ten został odwrócony, głównie dzięki dobrym warunkom pogodowym i spodziewany jest znaczny wzrost produkcji koncentratu soku pomarańczowego. Obserwuje się natomiast spadek konsumpcji soków cytrusowych, który jest większy niż spadek spożycia soków ogółem, natomiast tegoroczne wysokie zbiory wraz z obniżeniem cen mogą pobudzić spożycie soku pomarańczowego.
Grzegorz Rykaczewski (Santander Bank Polska) opowiedział o sytuacji finansowej branży przetwórstwa owocowo-warzywnego. Rozpoczął swoje wystąpienie od podkreślenia znaczącej roli sektora przetwórstwa owocowo-warzywnego w całym przemyśle spożywczym zaznaczając, że często jest ona pomijana. Następnie omówiony został obecny stan branży oraz obserwowane zmiany i zachodzące procesy. W grupie podmiotów zatrudniających powyżej 9 osób w okresie 2013-2017 liczba przedsiębiorstw zmniejszyła się jedynie nieznacznie – o 3%. W tym samych latach przychody branży wzrosły o 17%, a udział eksportu w przychodach sektora waha się, pozostając jednak na poziomie wyższym niż przeciętnie w przemyśle spożywczym. Branża charakteryzuje się wysokim udziałem firm rentownych. Na przestrzeni ostatnich lat ich udział rósł, kształtując się w przedziale 80-90%. Wyjątkiem był rok 2017, kiedy istotny wzrost cen surowca wpłynął na obniżenie rentowności, a udział firm rentownych spadł do 79%. Wskaźnik płynności bieżącej mocno zmieniał się na przestrzeni ostatnich lat, a ważnym czynnikiem, który oddziaływał na poziom wskaźnika były uwarunkowania rynkowe. W ciągu ostatnich sześciu lat średnia wartość dla branży produkcji soków kształtowała się nieco poniżej średniej dla przemysłu spożywczego. Średnie zadłużenie przedsiębiorstwa w branży owocowo-warzywnej należy natomiast do wysokich, biorąc pod uwagę typowy obraz w sektorze spożywczym. Wynika to głównie z wysokiego zapotrzebowania na kapitał obrotowy. Co ważne natomiast, sytuację branży można ocenić jako stabilną.
Daniel Gerhards z firmy PALL Food and Beverage omówił problemy jakie powodują w łańcuchu produkcyjnym bakterie przetrwalnikujące oraz zaprezentował metodę ilościowej oceny obecności bakterii TAB z zastosowaniem systemu GeneDisc® w składnikach napojów bezalkoholowych i pokrewnych aplikacjach, która miałaby temu zaradzić i to kontrolować. Swoje wystąpienie rozpoczął od omówienia popularnej metody IFU12, której istotną wadą jest długi czas oczekiwania na pewne wyniki (od 5 do 14 dni). Następnie przeszedł do omówienia proponowanego przez firmę PALL rozwiązania umożliwiającego wykrycie mikroorganizmów przetrwalnikujących wraz z różnicowaniem i identyfikacją. Przy użyciu technologii GeneDisc® PCR firmy Pall Corporation opracowano nową metodę opartą na qPCR, dzięki której, możliwe jest osiągnięcie skrócenia czasu otrzymania wyniku ilościowego zanieczyszczenia TAB w filtrowalnych próbkach, do trzech godzin. Dzięki zastosowaniu metody GeneDisc®, producenci soków owocowych i dodatków, mogą zwiększyć swoją rentowność, wdrażając wczesną i szybką kontrolę TAB podczas procesu produkcyjnego oraz podczas sprawdzania skuteczności wprowadzonych działań, które prowadzą do redukcji zanieczyszczenia TAB, obok innych zastosowań systemu GeneDisc®, takich jak m.in. badania przesiewowe lub identyfikacja drożdży.
Następnie, po przerwie sokowej wystąpił dr Artur Miszczak z Instytutu Ogrodnictwa przedstawiając temat pozostałości pestycydów w owocach świeżych i przetworzonych. Rozpoczął on swoje wystąpienie od ogólnych informacji o środkach ochrony roślin, liczbie zarejestrowanych substancji aktywnych oraz dopuszczonych do stosowania w Polsce środków ochrony roślin z podziałem na poszczególne grupy. Następnie opowiedział o metodach analitycznych stosowanych do badania pozostałości pestycydów i przeszedł do omawiania wyników badań monitoringowych owoców z 2018 roku. W sezonie 2018 przebadano w ramach urzędowego monitoringu jabłka pochodzące z 282 sadów z terenu całej Polski. W owocach wykryto pozostałości blisko 40 różnych substancji aktywnych. Najczęściej, bo w ponad połowie dostarczonych prób, stwierdzano obecność kaptanu i acetamipridu, w blisko 40% – pozostałości po zastosowaniu fungicydów ditiokarbaminianowych, a w ponad 10% owoców – pozostałości boskalidu, piraklostrobiny i metoksyfenozydu. Ogólnie stwierdzono jednak większy procent jabłek bez wykrytych pozostałości i zawierających ich znacząco mniej niż w ubiegłych latach. Brak przekroczeń i niewielką ilość nieprawidłowości (niedozwolone zastosowania) stwierdzono w uprawach wiśni i truskawki. Pozostałości obecne w owocach przedostają się niestety do produktów z nich wytwarzanych, takich jak susze, soki czy przeciery. Ich ilość w produkcie końcowym zależy oczywiście od jakości użytych owoców i do pewnego stopnia od samego procesu produkcyjnego.
Piotr Podoba (Döhler Sp. z o.o.) przedstawił temat „Rynek owoców do przetwórstwa”. Na wstępie podkreślił, że mówienie o owocach typowo przemysłowych w Polsce jest bardzo trudne ze względu na specyfikę produkcji surowców – czasem są to tylko odsort z produkcji deserowej, a czasem, jednak bardzo rzadko, owoce produkowane z przeznaczeniem dla przetwórstwa przemysłowego. Natomiast, w Polsce jedynymi owocami produkowanymi typowo dla przemysłu są czarna porzeczka i aronia. Następnie omówiona została wielkość produkcji jabłek w Chinach i poszczególnych krajach Europy. Podkreślony został bardzo dobry urodzaj w 2018 roku w Europie, w tym w Polsce, natomiast niskie zbiory jabłek w Chinach ze względu na przymrozki, czyli nastąpiła odwrotna sytuacja niż miała miejsce rok wcześniej w roku 2017. Perspektywy na zbliżający sezon to dobra produkcja wiosenna, ale zniszczenie około 20 – 30% przez wczesne przymrozki w kwietniu i kolejne na początku maja oraz spadek spożycia jabłek i wzrost ich cen. trendów wpływających na rynek zagęszczonego soku jabłkowego podkreślone zostały: zmniejszenie popytu na soki, przesuwanie konsumpcji w kierunku soków NFC, zmniejszenie obszarów uprawnych, duże zapasy koncentratu, zmiany klimatyczne, wprowadzone cła i wojny handlowe, zmienność kursów walut i zrównoważony rozwój.
Po zakończeniu pierwszego bloku tematycznego odbyła się dyskusja panelowa na temat „Strategia branży sokowniczej na najbliższe lata” moderowana przez Piotra Trojanowicza (ZPOW Polkon Sp. z o.o.). W dyskusji wzięli udział Piotr Adamczewski (UOKiK), dr Witold Boguta (Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw), Michał Dudkowiak (Kancelaria Dudkowiak Kopeć Putyra) i Piotr Podoba (Döhler Sp. z o.o.). Podczas panelu poruszone zostały najbardziej aktualne tematy dotyczyczące obecnej sytuacji na rynku oraz planowanych zmian legislacyjnych i wpływu jaki będą one miały na branżę sokowniczą.
Wieczorem odbył się koktajl oraz uroczysta kolacja, podczas której w dowód uznania za długoletnią aktywność i wspieranie działalności KUPS wręczono statuetkę Janowi Hermansowi, Sekretarzowi Generalnemu Europejskiego Stowarzyszenia Soków Owocowych (AIJN) w latach 1984-2018.
Po kolacji odbył się koncert Sylwii Grzeszczak z zespołem.
Drugiego dnia Sympozjum kolejny blok tematyczny „Nowe wyzwania i perspektywy rozwoju branży” swoją prezentacją zainaugurowała Rasa Vaiciuniene (Euromonitor International) na temat „Rozwój nowych tendencji w sektorze napojów bezalkoholowych i soków w Europie Wschodniej”. Podczas wystąpienia przedstawione zostały obecne trendy konsumenckie dotyczące napojów bezalkoholowych w Europie Wschodniej oraz Europie Zachodniej i obu Amerykach, ponieważ tendencje właśnie z tych regionów są często przyjmowane również na rynku wschodnim. Najbardziej popularnym napojem, wyprzedzając soki i napoje gazowane, jest woda. Jest tak również ze względu na to, że w ostatnich latach wielu producentów wzbogacało wodę w funkcjonalne dodatki np. witaminy. Następnie przedstawione zostały wyniki badań, przeprowadzonych wśród respondentów, których zapytano o to czego szukają w sokach i napojach bezalkoholowych. Na podstawie udzielonych odpowiedzi wyróżniono trzy główne grupy trendów, którymi są: zdrowe życie (produkty naturalne, brak dodatku cukru i innych zbędnych składników, produkty organiczne, soki NFC, woda kokosowa, wody z dodatkiem aromatu, napoje na bazie herbaty), produkty premium (wyższa jakość produktów, dodatkowe korzyści, mniejsze opakowania, unikalne smaki, smoothies, zielone soki, shoty sokowe, dodatki superfood) oraz wygoda (bezpośredni, łatwy dostęp i konsumpcja, możliwość zakupu przez internet). Podsumowując głównymi tendencjami widoczne w Europie Wschodniej są więc funkcjonalność, redukcja ilości cukru, prosty skład, wygoda i szybki styl życia.
Rafał Zbikowski z firmy DSM Nutritional Products Ltd. wystąpił z tematem „Demografia jako siła napędowa innowacji. Odżywianie osób starszych: opracowywanie produktów dla starzejących się konsumentów”. Na wstępie omówione zostało zagadnienie starzenia się społeczeństwa w poszczególnych krajach świata. Największy odsetek osób w wieku 65+ obserwuje się w Japonii gdzie ta grupa stanowi aż 26% społeczeństwa, we Włoszech (22%), Niemczech (21%), Francji (19%), Wielkiej Brytanii (18%) i w Polsce (16%). Szacowana długość życia w Polsce, w 2030 r. ma wynieść prawie 80 lat i staniemy się 20 najstarszym krajem na świecie. Następnie zaprezentowane zostały wyniki badań, mówiące o głównych obawach zdrowotnych Polaków w zależności od wieku. Dla grupy konsumentów 51+ są to: zdrowie oczu, kości i stawy oraz odporność na choroby w późniejszym wieku. Starszych konsumentów podzielić można jednak na dwie główne grupy – aktywnych seniorów i seniorów w ciężkich stanach chorobowych. Seniorzy są bardziej świadomi tego co spożywają niż osoby z innych grup wiekowych. Produkty kierowane dla seniorów wzbogacane są głównie w wapń, witaminę D, cynk, witaminę C, witaminę E, witaminę A, witaminy z grupy B, żelazo, magnez i selen. Tak więc bez wątpienia można stwerdzić, że zjawisko starzenia się społeczeństwa stawia wiele wyzwań, ale również stwarza nowe możliwości dla producentów żywności.
Kolejnym wystąpieniem był temat „Strategia branży w UE na najbliższe lata” opracowany przez Jana Hermansa z Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Soków (AIJN). Prezentacja dotyczyła niezwykle istotnego zagadnienia – społecznej odpowiedzialności biznesu. Rozpoczęta została od omówienia wdrażanych 17 celów społecznej odpowiedz