Chemiczne wyzwanie – jak zanieczyszczenia żywności wpływają na mikrobiotę jelitową?
W dzisiejszej szybko zmieniającej się rzeczywistości, pełnej różnorodnych produktów spożywczych, jesteśmy stawiani przed licznymi wyzwaniami dotyczącymi naszych nawyków żywieniowych. Zwykle skupiamy się na analizie zawartości składników odżywczych i gęstości kalorycznej produktów nie dostrzegając przy tym ryzyka wynikającego z obecności zanieczyszczeń chemicznych w żywności oraz ich potencjalnego wpływu na mikrobiotę jelitową – subtelny ekosystem, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia naszego organizmu. Mikrobiota jelitowa to niezliczona liczba bakterii, wirusów i grzybów, które kolonizują nasz przewód pokarmowy i wpływają na niemal każdy aspekt naszego zdrowia. Dlatego coraz większe zainteresowanie zwracają badania dotyczące tego, jak obecność chemicznych zanieczyszczeń żywności może wpływać na naszą mikrobiotę jelitową.
Mikrobiota jelitowa – klucz do zdrowia
Mikrobiota jelitowa to bogata społeczność mikroorganizmów, których obecność i różnorodność mają istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Często określana jako „drugi mózg” lub „superorgan”, mikrobiota jelitowa spełnia szereg istotnych funkcji. Współuczestniczy w procesach trawienia, detoksykacji, prawidłowym funkcjonowania układu hormonalnego, neurologicznego i immunologicznego. Stan harmonijnej współpracy między mikroorganizmami jelitowymi a naszym organizmem nazywamy homeostazą jelitową. Jednak gdy ta subtelna równowaga zostaje zaburzona, pojawia się dysbioza – stan, w którym skład i funkcje mikroorganizmów jelitowych ulegają zakłóceniu. Takie odchylenia są ściśle związane z różnorodnymi schorzeniami, obejmującymi nie tylko dolegliwości żołądkowo-jelitowe, ale również choroby o podłożu neurologicznym, oddechowym, metabolicznym, sercowo-naczyniowym, jak również schorzenia autoimmunologiczne i wiele innych. Badania wskazują, że dysbioza jest ściśle związana m.in. z depresją, stanami lękowymi, astmą, otyłością, cukrzycą typu 2, a nawet chorobami serca. Odkryto także związki pomiędzy nieprawidłowościami w mikrobiocie jelitowej a schorzeniami autoimmunologicznymi, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów czy cukrzyca typu 1.
Koktajl zanieczyszczeń
Zanieczyszczenia chemiczne w żywności to substancje, które w niezamierzony sposób trafiają do żywności lub paszy dla zwierząt na różnych etapach produkcji, przetwarzania i transportu. Do substancji tych zalicza się metale ciężkie, pozostałości pestycydów, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), dioksyny, polichlorowane bifenyle, pozostałości po weterynaryjnych środkach leczniczych, mykotoksyny oraz substancje przenikające z materiałów opakowaniowych, takie jak bisfenole i ftalany. Główne źródła tych zanieczyszczeń to m.in. przemysł, emisje z pojazdów oraz spalanie paliw stałych i płynnych, intensyfikacja rolnictwa i produkcji zwierzęcej oraz zanieczyszczenie wody pitnej.
Zanieczyszczenia chemiczne obecne w żywności, mają poważne konsekwencje dla zdrowia. Metale ciężkie, takie jak kadm i ołów, które mogą łatwo przenikać do łańcucha pokarmowego, prowadząc do obniżenia bariery immunologicznej, zaburzeń psycho-społecznych i opóźnienia wzrostu wewnątrzmacicznego. Spożycie metali ciężkich wiąże się także z ryzykiem niedożywienia oraz zwiększeniem występowania chorób układu pokarmowego. Zanieczyszczenia chemiczne żywności są również powiązane z występowaniem nowotworów. Narażenie na polichlorowane bifenyle (PCB) może negatywnie wpływać na rozwój neurologiczny dzieci i odpowiedź immunologiczną. Pestycydy obecne w żywności mogą uszkadzać układ nerwowy i nerki, wywoływać wrodzone wady rozwojowe, problemy z płodnością i być potencjalnie rakotwórcze. Przemysłowe substancje chemiczne, takie jak arsen, PCB i ołów, występujące zarówno w żywności, jak również w wodzie, zwiększają ryzyko zaburzeń neurologicznych. Narażenie na te substancje chemiczne już we wczesnych stadiach rozwoju płodowego może prowadzić do trwałego uszkodzenia mózgu, nawet przy znacznie niższych dawkach niż te, które wpływają na funkcje mózgu u dorosłych.
Ludzie narażeni są na setki substancji chemicznych, o czym świadczy fakt, że w ludzkich próbkach biologicznych zidentyfikowano ponad 300 środowiskowych substancji chemicznych lub ich metabolitów. Narażenie ludzi na substancje chemiczne jest stałe, a niektóre z nich mają długie okresy półtrwania w organizmie i środowisku. W związku z tym kontrola i zapobieganie występowania zanieczyszczeń chemicznych w żywności stanowią kluczowe wyzwanie dla zdrowia publicznego, mające na celu ochronę konsumentów poprzez ograniczenie negatywnych skutków zdrowotnych.
Więcej informacji w linku: foodfakty.pl