Propagowanie i wdrażanie zdrowego odżywiania – NIK zaplanował kontrolę
Propagowanie i wdrażanie zdrowego odżywiania – to hasło zaplanowanej przez NIK kontroli, którą Najwyższa Izba Kontroli przeprowadzi w najbliższych miesiącach. Aby lepiej się do niej przygotować, kontrolerzy postanowili skorzystać z wiedzy i doświadczenia specjalistów i praktyków. W tym celu pod koniec stycznia w siedzibie NIK w Warszawie odbył się panel ekspertów również pod tytułem „Propagowanie i wdrażanie zdrowego odżywiania”.
Uczestnicy panelu byli zgodni, że stan zdrowia Polaków się pogarsza, na co ogromny wpływ ma zła dieta i niezdrowy styl życia. Pocieszające jest to, że świadomość społeczeństwa w tym obszarze rośnie, są też rozwiązania i są nawet pieniądze, by ten stan rzeczy odmienić. Brakuje natomiast efektywnej współpracy i praktycznego wdrażania istniejących rozwiązań.
Obecnie, właśnie przez otyłość, coraz więcej młodych ludzi cierpi na raka jelita grubego
Prof. Mirosław Jarosz podał zatrważające dane: obecnie, właśnie przez otyłość, coraz więcej młodych ludzi cierpi na raka jelita grubego: liczba osób powyżej 30. roku życia, które usłyszały taką diagnozę wzrosła 10-krotnie w porównaniu z danymi sprzed 30 lat. Problem cukrzycy dotyka aż 4 milionów Polaków, z czego 1 milion to przypadki niezdiagnozowane. Wynikające z otyłości zaburzenia metaboliczne przyczyniły się do zwiększonej śmiertelności w związku z wirusem SARS-Cov-2 w Polsce.
Nieco optymizmu wnoszą dane GUS, pokazujące korelację między średnią długością życia a nawykami żywieniowymi Polaków. W latach 1950–2018 mniejsze spożycie mięsa i soli, a jednocześnie wzrost konsumpcji warzyw i owoców przyczyniły się do wydłużenia życia Polaków. Natomiast w latach 2012-2018 sytuacja pogorszyła się: średnia długość życia przestała wzrastać, co szło w parze z obniżonym spożyciem warzyw i zwiększoną konsumpcją mięsa, cukru i alkoholu. Ekspert zaznaczył, że wydłużenie życia wcale nie oznacza poprawy jego jakości. Obecnie żyjemy dłużej niż np. przed stu laty, ale też pozostajemy dłużej w inwalidztwie. W porównaniu z Japończykami Polacy żyją średnio o 10 lat krócej, natomiast o 5 lat dłużej w niepełnosprawności. Dane są alarmujące: jeszcze w 1974 r. na otyłość cierpiało 25% Polaków, podczas gdy w 2016 r. było to 65%, a prognoza na 2025 r. mówi o 75% osób z tą chorobą. Dynamika narastania otyłości jest ogromna: co trzecie dziecko w Polsce ma nadwagę.
Jakie kroki podejmowano w walce z otyłością?
Jak podał prof. Jarosz, dopiero w 1998 r. powstał raport WHO dotyczący zapobiegania i przeciwdziałania otyłości. Ekspert mówił wprost, że raportu nie opublikowano wcześniej, bo był blokowany przez różne grupy wpływów, w tym przez sektor ubezpieczeń zdrowotnych, producentów żywności, czy wreszcie polityków, którym nie w smak były ustalenia raportu. Jednak nawet publikacja raportu WHO wiele nie zmieniła. Wreszcie w 2006 r., na konferencji WHO w Stambule na temat przeciwdziałania otyłości, powstała Europejska Karta Walki z Otyłością, którą podpisali ministrowie 48 krajów europejskich. W dokumencie tym otyłość uznano za „jedną z najważniejszych spraw w programach politycznych ich rządów”. W ocenie prof. Jarosza był to krok milowy. Również w 2006 r. powstał – sygnowany przez ówczesnego Ministra Zdrowia prof. Zbigniewa Religę – Narodowy Program POL-HEALTH na lata 2007-2016 dotyczący zapobiegania nadwadze i otyłości poprzez zdrowe żywienie i aktywność fizyczną. Program ten zakładał wiele cennych, praktycznych rozwiązań, jednak nie został wdrożony, bo – jak mówił ekspert – „zabrakło motywacji politycznej i ekonomicznej”.
Kolejnym kamieniem milowym był Szwajcarsko-Polski Program Współpracy „Zachowaj Równowagę” na lata 2011-2016, w ramach którego stworzono podwaliny Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej. Efekty programu były piorunujące: ok. 50% badanych dzieci poprawiło nawyki żywieniowe i zwiększyło sprawność fizyczną. Ponadto polepszyły się parametry zdrowotne u dzieci: liczba powikłań otyłości (takich jak cukrzyca czy nadciśnienie) spadła prawie o połowę, a występowanie nadwagi i otyłości w szkołach podstawowych zmniejszyło się o 3%.
Cały artykuł dostępny pod linkiem: www.foodfakty.pl