WHO/FAO: Ocena etykietowania i ostrzeżeń o alergenach
Eksperci Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) i Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zwołali ostatnią sesję na temat alergenów pokarmowych, która odbyła się w dniach 18-29 października 2021. Podsumowanie z tego spotkania zostało opublikowane 13 grudnia 2021. Na poprzednich dwóch spotkaniach eksperci osiągnęli konsensus w sprawie zalecanej rewizji listy alergenów priorytetowych na świecie (grudzień 2020) oraz ustalili poziomy progowe dla tych priorytetowych alergenów w żywności oraz dokonali przeglądu dostępnych możliwości analitycznych do ich monitorowania (marzec 2021).
Celem trzeciego spotkania było przeanalizowanie i ocena ostrzeżeń w zapobiegawczym etykietowaniu o alergenach (tzw. PAL- precautionary allergen labelling) na paczkowanej żywności. Komitet ekspertów potwierdził, że PAL powinien być zarezerwowany tylko dla tych sytuacji, w których nie można uniknąć niezamierzonej obecności alergenów (UAP- unintended allergen presence) i nie powinien być używany w przypadkach złych praktyk zarządzania alergenami lub błędów produkcyjnych podczas wytwarzania żywności.
Aby chronić konsumentów alergików i wzmocnić zaufanie do etykietowania zapobiegawczego o alergenach, komisja ekspertów zaleciła włączenie PAL do ram regulacyjnych, stosowanie jednego i jednoznacznego oświadczenia oraz wspieranie PAL skutecznymi programami informującymi i edukacyjnymi.
Dostępne dowody wskazują, że niektórzy producenci, konsumenci i inni interesariusze nie rozumieją aktualnych strategii przekazywania komunikatów zapobiegawczych dotyczących stwarzanego ryzyka przez niezamierzoną obecność alergenów w produktach. Aktualne dane wskazują, że preferowane są sformułowania, które wskazują, że konkretna żywność „nie nadaje się dla” konsumentów z konkretną alergią.
Bezpieczeństwo konsumentów z alergiami pokarmowymi jest wspólną odpowiedzialnością wszystkich zainteresowanych stron, nie tylko konsumentów, ale też producentów, służb medycznych i regulacyjnych ciał .
Podsumowanie
Grupa Ekspertów zaleciła więc, aby decyzje, czy używać oświadczenia PAL, czy też nie, były częścią ram regulacyjnych, które wymagają od podmiotów działających na rynku spożywczym podania ostrzeżeń o alergenach, gdy ich niezamierzona obecność w produkcie (UAP) przekracza odpowiednią dawkę referencyjną (RfD- reference dose), natomiast nie podawać tych ostrzeżeń , gdy UAP nie przekracza odpowiedniego RfD. Ponadto podmiot działający na rynku spożywczym musi podać na etykiecie (np. za pomocą symbolu), że ocena ryzyka została zastosowana odnośnie potrzeby użycia lub też nie ostrzeżeń o alergenach.
Jeśli RfD nie jest ustalone dla konkretnej alergennej żywności z listy priorytetowej, można zastosować szacunkową RfD pod warunkiem, że zostanie to zrobione zgodnie z zasadami opracowanymi w przewodniku FAO/WHO .
Decyzja o tym, czy używać oświadczeń PAL, czy też nie, powinna opierać się na identyfikacji zagrożeń i charakterystyce ryzyka. Przestrzeganie Kodeksu postępowania w zakresie alergenów na podstawie GMP i HACCP w połączeniu z odpowiednią oceną ryzyka, powinna zapewnić, odpowiedni poziom i częstotliwość występowania UAP zgodnie z zasadami opracowanymi dla oświadczeń PAL. Stosowanie ostrzeżeń PAL powinno być ograniczone i stosowane w sytuacjach, w których niezamierzona ilość alergenów w produkcie występuje w sytuacjach w których nie możemy temu zapobiec.
Konsument powinien otrzymać jedno zharmonizowane sformułowanie, które informuje go o tym, że produkt z określonym ostrzeżeniem stanowi zagrożenie dla zdrowia osób z konkretną alergią, a zatem „nie nadaje się” dla nich do spożycia. Dokładne sformułowanie tej frazy musi zostać ustalone przez CCFL (Codex Committee on Food Labelling) w we współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi stronami uwzględniając lokalne niuanse językowe.
Podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze powinny przechowywać udokumentowane oceny ryzyka niezamierzonej obecności alergenów w produkcie (UAP), jeśli taki wskaźnik jest używany na etykiecie.
Metody analityczne użyte do procesu oceny ryzyka i weryfikacji procesu czyszczenia powinny wykazywać przydatność do tego celu (uwzględniając dopasowanie testu do matrycy, z limitem oznaczalności co najmniej 3-krotnie niższym od poziomu wymagającego podjęcie określonych działań w stosunku do badanej żywności) oraz podawać wynik w mg białka całkowitego pochodzącego ze źródła alergenów na kg analizowanej żywności (ppm całkowitego białka ze źródła alergennego).