WHO wskazuje na luki w opodatkowaniu niezdrowej żywności
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przedstawiła dane, z których wynika, że w skali globalnej niezdrowe produkty – szczególnie alkohol i słodzone napoje – wciąż nie są odpowiednio opodatkowywane.
Dramatyczne wskaźniki
Według WHO co roku 2,6 miliona zgonów związanych jest ze spożywaniem alkoholu, a ponad 8 milionów ze stosowaniem niezbilansowanej diety. Eksperci podkreślają, że wprowadzenie podatków obejmujących słodzone cukrem napoje i alkohol może pełnić kluczową rolę w obniżeniu tych dramatycznych wskaźników. Dane zebrane przez WHO sugerują jednak, że w wielu krajach rozwiązania fiskalne nie są skutecznie implementowane.
Luki w opodatkowaniu
Opublikowane przez WHO rezultaty pokazują, że jedynie w 108 państwach na świecie funkcjonuje jakiś rodzaj opodatkowania słodzonych napojów, którego przeciętna wysokość wynosi 6,6%. W połowie z tych krajów stosowany jest równocześnie podatek od wody – działanie wprost krytykowane przez WHO. Jeśli chodzi o alkohol, to opodatkowany jest on w 148 państwach, jednak w aż 22 z nich (głównie w Europie) nie dotyczy to wina. Koszt akcyzy stanowi średnio 17,2% ceny większości sprzedawanych na świecie marek piwa i 26,5% ceny większości napojów wysokoprocentowych.
Skuteczne rozwiązanie
„Opodatkowanie niezdrowych produktów prowadzi do lepszej kondycji zdrowotnej populacji. Rozwiązania tego typu mają pozytywny wpływ na społeczeństwo – z jednej strony zmniejszają częstotliwość występowania chorób (…), z drugiej zaś zapewniają rządom większe środki na służbę zdrowia”, mówi dyrektor ds. promocji zdrowia WHO, dr Rüdiger Krech. „W przypadku alkoholu podatki mogą również przyczynić się do zapobiegania aktom przemocy i wypadkom drogowym”.
Przykład Litwy
Dr Krech podkreśla pozytywny wpływ opodatkowania niezdrowych produktów spożywczych, przytaczając przykład Litwy, gdzie podwyższona akcyza na napoje alkoholowe przyczyniła się do ograniczenia liczby zgonów związanych z ich konsumpcją. Wpływy z podatków od alkoholu wzrosły tam z 234 milionów euro w 2016 r. do 323 milionów w 2018 r. Równocześnie w tym samym okresie liczba przypadków śmiertelnych spowodowanych jego spożyciem spadła z 23,4 do 18,1 na 100 tys. mieszkańców.
Poparcie społeczne
Jak pokazują wyniki badań kwestionariuszowych przeprowadzonych przez amerykański Instytut Gallupa we współpracy z WHO oraz organizacją non-profit Bloomberg Philanthropies, większość respondentów ze wszystkich uczestniczących w ankiecie krajów opowiada się za podwyższeniem podatków od niezdrowej żywności, takiej jak słodzone cukrem napoje czy alkohol.