Źródła finansowania dla sektora rolno-spożywczego, czyli gdzie szukać pieniędzy na innowacyjne projekty?
Jesteśmy w trakcie kolejnej „siedmiolatki” Unii Europejskiej. Nie oznacza to jednak, że wszystkie programy UE są już w naszym zasięgu, a przedsiębiorcy hurtowo składają wnioski.
Z wielu powodów poszczególne instrumenty wsparcia są mocno opóźnione względem planów innych państw członkowskich, ale wydaje się, że w Polsce to rok 2023 będzie tym najważniejszym. Za kilka miesięcy przedsiębiorcy powinni mieć dostęp do szeregu programów wsparcia, dlatego już teraz warto podjąć przygotowania do rozpoznania nowych zasad i kryteriów oceny projektów.
Na które programy przedsiębiorcy z branży rolno-spożywczej powinni zwrócić uwagę w pierwszej kolejności?
- Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG)
FENG, jako następca PO IR, skierowany będzie w głównej mierze do przedsiębiorców i realizować będzie pierwszy z celów polityki określonych w umowie partnerstwa związany z budową bardziej konkurencyjnej i inteligentnej Europy dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej oraz regionalnej łączności cyfrowej.
Realizacja FENG opierać się będzie na koncepcji inteligentnych specjalizacji, koncentrując się na obszarach interwencji dobrze znanych z poprzedniego okresu programowania UE (badania / rozwój / innowacyjne wdrożenia). Zakres wsparcia zostanie uzupełniony o nowe instrumenty, które mają stanowić odpowiedź na aktualne potrzeby rozwojowe przedsiębiorstw. W szczególności uwypuklono potrzebę szerszego wsparcia na rzecz wzmocnienia kompetencji kadr przedsiębiorstw oraz wdrażanie rozwiązań związanych z gospodarką obiegu zamkniętego i cyfryzacją przedsiębiorstw.
Struktura FENG jest bardzo czytelna – zdecydowano się wydzielić trzy zasadnicze priorytety programu uzupełnione dodatkową osią pomocy technicznej finansującej realizację programu.
Najważniejszym priorytetem z perspektywy przedsiębiorców jest Priorytet 1: Wsparcie dla przedsiębiorców (budżet ponad 4,3 mld EUR),w którym finansowane będą obszary takie jak:
- badania i rozwój,
- wdrożenia innowacji,
- infrastruktura B+R,
- automatyzacja i robotyzacja (transformacja w kierunku Przemysłu 4.0),
- „zielona gospodarka”,
- internacjonalizacja,
- szkolenia.
Nowością programu, realizowaną w ramach Priorytetu 1 będzie modułowe podejście do projektów innowacyjnych. Przedsiębiorcy będą mogli budować koncepcje projektowe składające się z kilku przedstawionych wyżej modułów. Jednocześnie modułem obowiązkowym będzie moduł B+R lub wdrożenie innowacji. Oznacza to tyle, że w ramach jednej dokumentacji aplikacyjnej przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o finansowanie całego wachlarza swoich zamierzeń inwestycyjnych.
Pierwszych naborów wniosków w ramach FENG można spodziewać się na początku 2023 r.
- Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FENIKS)
Z perspektywy budżetowej FENIKS jest największym programem pomocy publicznej dostępnym w Polsce – ponad 25 mld EUR. Jednocześnie większość środków kierowanych jest na realizację celów samorządowych (infrastruktura, transport, zdrowie). Przedsiębiorcy jednak znajdą też szereg działań dla siebie. Wsparcie kierowane będzie w zakresie takich obszarów jak:
- poprawa efektywności energetycznej działalności przedsiębiorstw,
- transformacja w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym i gospodarki zasobooszczędnej,
- energia odnawialna.
FENIKS jest programem, który nadal jest na etapie intensywnego modelowania założeń, więc pierwszych naborów wniosków należy się spodziewać najwcześniej pod koniec I kwartału 2023 r.
- Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO)
KPO jest programem, który w zamyśle ma wspierać państwa członkowskie w zakresie odbudowy gospodarki po pandemii COVID-19 oraz służyć ochronie przeciw kolejnym kryzysom. Dla przedsiębiorców przewidziano wsparcie przy finansowaniu obszarów takich jak:
- inwestycje na rzecz dywersyfikacji i skracania łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz budowy odporności podmiotów uczestniczących w łańcuchu,
- inwestycje wspierające robotyzację i innowacje w przedsiębiorstwach,
- inwestycje we wdrażanie technologii i innowacji środowiskowych, w tym związanych z GOZ,
- inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru,
- efektywność energetyczna i OZE w przedsiębiorstwach – inwestycje o największym potencjale redukcji gazów cieplarnianych.
Sektor prywatny mógłby liczyć na ponad 30% z prawie 160 mld PLN środków dostępnych dla Polski w KPO. Jednocześnie, KPO jest finansowane z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności, który to instrument jest centralnie zarządzany przez Komisję Europejską (KE). W efekcie wiąże się to z większym udziałem i odpowiedzialnością KE w procesie jego przygotowania i zarządzania. Długotrwałe negocjacje odnośnie ustalenia zasad realizacji KPO w Polsce znacząco się przedłużają i w efekcie dopiero od października rozpoczną się właściwe nabory. Nadal jednak nie będą to konkursy finansowane wprost ze środków KPO, a prefinansowane ze środków krajowych poprzez Polski Funduszy Rozwoju. Bardzo dobrą informacją jest to, że pierwsze nabory dedykowane będą dla branży rolno-spożywczej.
17 października rozpocznie się nabór wniosków, realizowany przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). W ramach planowanego konkursu dofinansowanie będą mogli uzyskać przedsiębiorcy wykonujący na terenie RP działalność w zakresie przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, rybołówstwa lub akwakultury objętych załącznikiem I do Traktatu o funkcjonowaniu UE lub działalność w zakresie wytwarzania produktów będących wynikiem tego przetwarzania, niebędącą działalnością wymienioną w załączniku do rozporządzenia.
Warunkiem obowiązkowym startu w konkursie będzie posiadanie numeru identyfikacyjnego producenta rolnego.
Wsparcie będzie udzielane przez ARiMR w szczególności na koszty:
- budowy nowych/ rozbudowy lub modernizacji budynków i budowli,
- budowy/ rozbudowy lub modernizacji infrastruktury towarzyszącej (np. składowania i zagospodarowania odpadów, oczyszczalni ścieków, OZE, biogazowni, itp.) o ile jest związana z przetwarzaniem, przechowywaniem, magazynowaniem lub wprowadzaniem do obrotu produktów rolnych,
- zakupu nowych maszyn i urządzeń,
- zakupu nowych środków transportu przeznaczonych do realizacji przewozu produktów rolnych, produktów i półproduktów, zwierząt przeznaczonych do uboju,
- zakupu i instalacji nowych stacji ładowania pojazdów elektrycznych na terenie przedsiębiorstwa,
- zakupu lub aktualizacji oprogramowania komputerowego,
- ogólne, bezpośrednio związane z przygotowaniem i realizacją przedsięwzięcia, takie jak koszty nadzoru, sporządzenia dokumentacji technicznej, studium wykonalności, biznesplan i uzyskanie niezbędnych pozwoleń oraz związane z działaniami informacyjno-promocyjnymi (koszty te nie mogą stanowić więcej niż 10% pozostałych kosztów kwalifikowalnych w ramach przedsięwzięcia).
Pomoc będzie miała charakter refundacji poniesionych kosztów kwalifikowanych (z opcją zaliczkowania w przypadku projektów nierozpoczętych przed dniem złożenia wniosku) z ustalonym maksymalnym limitem do 50% dofinansowania.
Wysokość wsparcia będzie zależna również od wielkości Wnioskodawcy i wyniesie odpowiednio:
- w przypadku mikroprzedsiębiorców: max. 3 mln PLN wsparcia,
- w przypadku małych przedsiębiorców: max. 10 mln PLN wsparcia,
- w przypadku średnich przedsiębiorców: max. 15 mln PLN wsparcia.
Więcej informacji w linku: www.foodfakty.pl