Sukces XXIII Międzynarodowego Sympozjum KUPS 2022 w Gdańsku – relacja z II dnia
Drugiego dnia Sympozjum kolejny blok tematyczny „Nowe wyzwania i perspektywy rozwoju branży” zainaugurował Wouter Lox z AIJN, w której szczegółowo opisał politykę wsparcia ze strony AIJN i jego odpowiedź na aktualną politykę legislacyjną Unii Europejskiej w obszarach żywienia i zdrowia oraz zrównoważonego rozwoju. AIJN w swoich codziennych działaniach zmierza do zapewnienia, że wszelkie opracowywane akty prawa Unii Europejskiej dotyczące branży soków owocowych będą korzystne dla wszystkich aktorów uczestniczących w łańcuchu dostaw. W 2022 roku mamy nadmiar nowych regulacji wymagających przystosowania, proaktywnej współpracy i innowacyjnego podejścia ze strony branży soków owocowych, np. nie można już odrzucać idei poszerzenia kategorii soków owocowych o zmniejszonej zawartości cukru, ponieważ ostatnie zmiany legislacyjne skupiły się na naszej branży w szczególności odnośnie zawartości cukru: problemem nie jest dylemat czy powinniśmy dołączyć do tej dyskusji, czy nie, a decyzja, kiedy musimy zainterweniować.
Grzegorz Rykaczewski (Santander Bank Polska) opowiedział o sytuacji finansowej branży przetwórstwa owoców i warzyw. Rozpoczął swoje wystąpienie od podkreślenia znaczącej roli sektora przetwórstwa owocowo-warzywnego w całym przemyśle spożywczym. W latach 2010-2020 średnia rentowność sprzedaży w produkcji soków wyniosła 4,6% (firmy pow. 9 prac.), wobec 4,4% w całej branży produkcji artykułów spożywczych. Wartość inwestycji w branży przetwórczej ulega wahaniom, utrzymując się jednak w trendzie wzrostowym, jednak znacząco wzrosty kosztów pracy, energii oraz materiałów
i surowców.
Turecki rynek sokowniczy zaprezentował Kerim Aydemir z Döhler Turkey. Turecki przemysł sokowniczy przetwarza około 1,3 mln ton świeżych surowców na terenie 41 zakładów w 18 miastach, a całkowite zbiory owoców w kraju szacuje na blisko 18 mln ton. W branży zatrudnionych jest bezpośrednio 80 tys. osób. W ciągu ostatnich kilku lat prowadzono inwestycje mające na celu zwiększenie zdolności produkcyjnych i zagospodarowanie nowych terenów w rejonie Środkowej Anatolii i Morza Egejskiego. Wzrastają też przychody z eksportu, które w roku 2021 przekroczyły już poziom 400 mln dolarów (głównymi odbiorcami tureckich towarów są Stany Zjednoczone, a za nimi kolejno kraje takie jak Holandia, Korea i Niemcy).
Daniel Olszewski z firmy Flottweg Polska Sp. z o.o. zwrócił szczególną uwagą na to, jak ważna jest elastyczność i dywersyfikacja technologiczna w przemyśle. Posługując się wieloma przykładami ze swojego doświadczenia w polskiej, jak również zagranicznej branży przetwórczej, wskazał, jak optymalizacja produkcji i dopasowanie się do zmian, są z roku na rok coraz bardziej aktualne, tym bardziej, biorąc pod uwagą obecną sytuację gospodarczą i geopolityczną. Na zakończenie prezentacji podziękował za 35-letnie zaangażowanie i pracę w firmie Flottweg panu Peterowi Johrerowi.
Ofertę firmy Bucher Unipektin AG przedstawili panowie Dieter Pinnow i Michael Fuchs – dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii można zminimalizować ceny energii oraz jak przyczynia się do tego zastosowanie technologii MVR.
Po przerwie sokowej Magdalena Rohde – Krempa z Maspex Beverages omówiła trendy i wyzwania dla kategorii sokowo-napojowej w kontekście postaw i zwyczajów konsumenckich oraz zmian zachodzących na rynku mających wpływ na kategorię SNN (soki, nektary, napoje). Przybliżono obecną sytuację kategorii napojów bezalkoholowych, zmieniające się zachowania konsumentów, z uwzględnieniem sytuacji po COVID-19 oraz zachodzące na rynku zmiany spowodowane czynnikami ekonomicznymi.
Następnie dr Magdalena Wilgatek z Centrum Monitorowania Rynku Sp. z o.o. poinformowała o szeregu wskaźników sprzedażowych jak np. trend w poszczególnych kategoriach, wielkość kategorii, udziały producentów, marek i konkretnych wariantów, średnie ceny oraz dyspersję cen, szerokość półki dla danej kategorii czy dystrybucję numeryczną i ważoną. Opowiedziała o lokalizacji sprzedaży soków, nektarów i napojów niegazowanych w różnych kanałach dystrybucji, skupiając się na sklepach małoformatowych.
Michał Mikołajczyk z Rekopol Organizacja Odzysku Opakowań S.A. zaprezentował najnowsze informacje dot. rozwiązań legislacyjnych gospodarowania opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Zwrócił szczególną uwagę na ostatnie zmiany legislacyjne – system kaucyjny i opłatę produktową.
Clodagh de Beaurepaire przedstawiła ofertę firmy Symrise w zakresie napojów funkcjonalnych. Rynek napojów funkcjonalnych staje się coraz większy. Globalnie ma osiągnąć 126 mld euro do 2026 roku. W Polsce, do tego samego roku, ma wzrosnąć do poziomu 1,53 mld euro przy CAGR 9,4%. Na innowacje w zakresie funkcjonalnej żywności i napojów wpływ mają trzy główne czynniki: pandemia Covid-19, zróżnicowane potrzeby kolejnych pokoleń, a także bardziej holistyczne podejście konsumentów, którzy dostrzegają korzyści płynące ze zdrowego odżywiania.
W związku z rosnącymi cenami energii elektrycznej, niestabilnymi warunkami geopolitycznymi oraz wzrostem świadomości ekologicznej Anna Dębowska z firmy Luneos Sp. z o.o. poinformowała o rozwiązaniach, które trwale ustabilizują i obniżą rachunki za energię elektryczną. Transformacja energetyczna opiera się na filarach: Obniżenie kosztów energii elektrycznej; Optymalizacja zużycia energii; Dostarczenie zielonej energii; Dobór technologii; Finansowanie projektów; Redukcja emisji CO2.
Po zakończeniu pierwszego bloku tematycznego odbyła się dyskusja panelowa na temat „Dopasowanie oferty branży sokowniczej do oczekiwań konsumentów i trendów żywieniowych” moderowana przez prof. dr hab. Krystynę Gutkowską (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego). W dyskusji wzięli udział Magdalena Rohde – Krempa (Maspex Baverage), Anna Sobota (Fructa Napoje Sp. z o.o.) i Jacek Krystoforski (Biurkom-Flampol Sp. z o.o.). Podczas panelu poruszone zostały najbardziej aktualne tematy dotyczące obecnej sytuacji na rynku soków, nektarów i napojów, szczególnie uwzględniając okres pandemii SARS COV-2 oraz inwazji na Ukrainę.
Popołudniową sesję doniesień naukowych i technicznych rozpoczęła Joanna Gajda-Wyrębek z Narodowego Instytut Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny – PIB przedstawiając przepisy dotyczące substancji dodatkowych. Aby ułatwić korzystanie z przepisów w zakresie substancji dodatkowych, Komisja Europejska opracowała przewodnik dotyczący kategorii środków spożywczych oraz przewodnik odnośnie zasady przenoszenia (obecnie w fazie projektu). Szczególnym problemem legislacyjnym jest stosowanie substancji dodatkowych do soków i nektarów owocowo-warzywnych. Wg interpretacji przyjętej przez krajowe organy urzędowej kontroli żywności, takie napoje należy traktować jako produkty złożone (np. mieszanina soku owocowego i soku warzywnego), a każdy ze składników musi spełniać odpowiednie wymagania w zakresie substancji dodatkowych, które mogą być dodawane do danego składnika.
Dr hab. Dominka Głąbska, prof. SGGW i prof. dr hab. Dominika Guzek ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego zaprezentowały spożycie owoców, warzyw i soków w kontekście zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Zdrowie psychiczne jest związane ze sposobem żywienia, przy czym wykazuje się korzystny wpływ dobrze zbilansowanej diety oraz diety śródziemnomorskiej. W ramach przeglądów systematycznych literatury wykazano, że spożycie warzyw i owoców, oraz ich konkretnych grup, takich jak owoce jagodowe, owoce cytrusowe, zielone warzywa liściaste i pomidory, może przyczyniać się do podwyższenia poziomu optymizm i poczucia skuteczności oraz obniżenia poziomu stresu, obaw związanych ze stanem zdrowia i ryzyka objawów depresyjnych.
Z kolei dr inż. Katarzyna Stoś, prof. nadzw. NIZP-PZH, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny – PIB omówiła wartości odżywcze soków oraz spożycie owoców, warzyw i ich przetworów w Polsce. Warzywa i owoce odgrywają szczególną rolę żywieniową dostarczając witamin, składników mineralnych oraz innych cennych składników bioaktywnych, a także błonnika. Produkty te w istotny sposób zmniejszają ryzyko wielu chorób, w tym chorób układu sercowo-naczyniowego, otyłości, cukrzycy, nowotworów. Eksperci, w tym WHO zalecają spożycie co najmniej 400 g owoców i warzyw dziennie (z wyjątkiem ziemniaków i innych bulwiastych bogatych w skrobię). Średnie spożycie owoców, warzyw oraz ich przetworów (bez soków) w gospodarstwach domowych w Polsce w 2020 r. wyniosło 292 g/os/dzień, co stanowiło 73% zalecanej ilości przez WHO. Badania spożycia w gospodarstwach domowych wykazały, że w ciągu ostatniej dekady, spożycie warzyw i owoców w Polsce było poniżej zalecanej ilości 400 g/osobę/dzień.
Dr hab. inż. Krystian Marszałek, prof. IBPRS-PIB z Instytutu Biotechnologii Przemysłu Rolno – Spożywczego-PIB zaprezentował możliwości poprawy biodostępności i bioprzyswajalności składników bioaktywnych z soków. Bioprzyswajalność to pojęcie obejmujące zagadnienia biodostępności oraz aktywności biologicznej składników żywności. Biodostępność dotyczy przemian zachodzących w czasie trawienia, prowadzących do uzyskania materiału możliwego do wchłonięcia przez tkankę nabłonkową jelita oraz wstępnego metabolizmu uwolnionych składników odżywczych. Kluczową rolę odgrywają indywidualne uwarunkowania każdego człowieka wynikające z funkcjonowania jego organizmu ale również rodzaj matrycy żywności i zastosowane techniki przetwarzania i utrwalania żywności mogą mieć zarówno pozytywny jak i negatywy wpływ na bioprzyswajalność jej składników.
Dr hab. inż. Monika Mieszczakowska-Frąc, prof. IO-PIB, Instytut Ogrodnictwa-PIB przedstawiła przydatność przetwórcza warzyw do produkcji soków. warzywa często przetwarzane są na mrożonki, ale również obserwujemy coraz większe zainteresowanie zarówno przemysłu, jak i samych konsumentów przetwarzaniem warzyw na soki, głównie soki przecierowe. Soki warzywne to produkty zdolne do fermentacji, lecz niesfermentowane otrzymany ze zdrowych i dojrzałych warzyw, świeżych lub utrwalonych za pomocą metod fizycznych. Tego typu produkt może mieć ogromny wpływ na zdrowe nawyki żywieniowe, a jednocześnie profilaktykę chorób dietozależnych, ze względu na zawartość składników odżywczych takich jak błonnik, witaminy, związki fenolowe. Większość warzyw charakteryzuje się przy tym niską kalorycznością co w szczególności jest doceniane przez świadomego konsumenta, który coraz częściej sięga po soki owocowo-warzywne/ warzywne dostępne w sprzedaży.
Marcin Wroński z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa opowiedział o kampaniach kształtujących patriotyzm konsumencki, szczegółowo omawiając przykłady promocji różnych produktów z wykorzystaniem logo Produkt Polski.
Dr inż. Magdalena Wróbel-Jędrzejewska (współautorstwo dr inż. Joanna Markowska, dr inż. Elżbieta Polak), Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno – Spożywczego im. Prof. Wacława Dąbrowskiego – PIB, Zakład Technologii i Techniki Chłodnictwa w Łodzi zaprezentowała analizę śladu węglowego w przemyśle spożywczym. Szacuje się, że udział wytwarzania żywności w zmianie klimatu to 21-37% globalnych emisji gazów cieplarnianych, z czego ok. 80% pochodzi z rolnictwa, reszta zaś związana jest z przetwórstwem, stratami żywności itp. Rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy ma znaczący udział w emisji gazów cieplarnianych (GHG), ten wpływ jest oceniany za pomocą wskaźnika, określanego jako ślad węglowy (CF – Carbon Footprint). Ślad węglowy produktów rolno-spożywczych jest głównym wskaźnikiem służącym do monitorowania wydajności i zrównoważonego rozwoju procesów produkcyjnych w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym. W celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych wynikających z upraw rolniczych i przemysłu rolno-spożywczego konieczne jest podjęcie radykalnych działań, m. in. optymalizacji procesów technologicznych czy wykorzystania produktów odpadowych.
Drugi temat jaki poruszyła to obowiązki producenta żywności w ochronie klimatu – obowiązki związane z ochroną środowiska, konieczne do spełnienia przy prowadzeniu działalności w przedsiębiorstwach przemysłu rolno-spożywczego oraz scharakteryzowany został wpływ chłodnictwa i czynników chłodniczych na środowisko naturalne. Przedstawione zostały ograniczenia dotyczące stosowania syntetycznych czynników chłodniczych oraz zasady postępowania, przy użytkowaniu urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych zawierających f-gazy lub substancje kontrolowane, wynikające z polskiego i unijnego ustawodawstwa. Omówiono również reguły dotyczące certyfikacji f-gazowej obowiązującej w Polsce. Zasygnalizowana została problematyka związana z obowiązkiem sprawozdawczości z zakresu ochrony środowiska, jaki stawiany jest przedsiębiorcom m.in. w zakresie f-gazów, m.in. w bazie danych sprawozdań (BDS), w centralnym rejestrze operatorów (CRO) oraz w bazie danych odpadów (BDO), jak również zagadnienia dotyczące właściwego postępowania z syntetycznymi czynnikami chłodniczymi zgodnie ze obowiązującą legislacją wraz ze wskazaniem kar administracyjnych za ich nieprzestrzeganie.
Podczas kolacji grillowej wieczór umilał Zespół Shantymentalni.
Bardzo serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom XXIII Międzynarodowego Sympozjum KUPS oraz serdecznie zapraszamy na kolejne Sympozjum KUPS w maju 2023 roku, które będzie połączone z obchodami jubileuszu 30-lecia Stowarzyszenia KUPS.
Zdjęcia zamieszczone dzięki uprzejmości Redakcji AgroIndustry, Hasło Ogrodnicze oraz Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny.
