Glifosat będzie zakazany?
Państwa członkowskie UE zablokowały przedłużenie zezwolenia glifosatu w państwach Wspólnoty. Ostateczna decyzja w tej sprawie musi zapaść do 15 grudnia.
W ubiegłym tygodniu sprzeciw siedmiu państw uniemożliwił uzyskanie zgody większości państw UE na przedłużenie zezwolenia na stosowanie w Unii Europejskiej glifosatu, jednego z najpopularniejszych składników herbicydów.
Kwestia wydłużenia zezwolenia na wykorzystanie środków opartych na glifosacie wywołuje kontrowersje z uwagi na dość rozpowszechnioną wśród części ekspertów opinię, że substancja ta może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie ludzkie i środowisko, a nawet być rakotwórcza.
Obecne zezwolenie UE na stosowanie glifosatu wygasa 15 grudnia, zaś kolejna opinia na temat szkodliwości bądź nieszkodliwości glifosatu ma pojawić się dopiero w lipcu przyszłego roku.
Organizacje prozdrowotne i proekologiczne, naukowcy i rolnicy od lat spierają się o możliwe ryzyko wynikające ze stosowania herbicydów zawierających glifosat.
Badania zlecane przez Monsanto wskazują, że glifosat nie jest szkodliwy, jeżeli używa się go zgodnie z przeznaczeniem. Z kolei Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (MABR) zaklasyfikowała glifosat jako substancję prawdopodobnie rakotwórczą dla ludzi (grupa 2A) ze względu na względne dowody na zwiększanie ryzyka wystąpienia chłoniaka nieziarniczego. Opinie kompetentnych organów na temat wpływu glifosatu na zdrowie są jednak różne.
Światowa Organizacja Zdrowia i Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem zakwalifikowały glifosat jako związek „potencjalnie rakotwórczy”, podczas gdy Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) twierdzi, że konsumpcja żywności, która miała kontakt z herbicydami zawierającymi glifosat, raczej nie wiąże się z podwyższonym ryzykiem zachorowania na raka.
Choć prowadzone na hodowlach komórek badania dowiodły toksyczności glifosatu, to utrzymuje się, iż kluczowe dla oceny są badania na zwierzętach żywych – a te już szkodliwości nie potwierdzają.
Organizacje ekologiczne zwracają jednak uwagę na fakt, że duża część badań finansowana była przez producentów herbicydów opartych na glifosacie (takich jak Bayer, który w 2016 r. wykupił firmę Monsanto). Zarzucają oni koncernom brak jawności badań i stronniczość.
W rozmowie z EURACTIV.com rzecznik Komisji Europejskiej wyraził niezadowolenie, że „mimo poparcia większości państw dla propozycji Komisji (w zakresie przedłużenia zezwolenia na stosowanie glifosatu – red.), nie udało się osiągnąć wymaganej kwalifikowanej większości”.
„Komisja ma teraz prawny obowiązek podjąć decyzję w tej sprawie przed wyjaśnieniem obecnego zezwolenia 15 grudnia”, dodał.
Potwierdził, że na razie chodzi o przedłużenie zezwolenia na kolejny rok, a zatem do 15 grudnia 2023 r.
Państwa członkowskie będą raz jeszcze głosować nad przyszłością glifosatu w przyszłym roku, gdy pojawią się najnowsze opinie w sprawie tego związku chemicznego Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA) i Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności.
Organizacja Pesticide Action Network (PAN) wyraziła nadzieję, że KE zmieni jeszcze zdanie co do glifosatu i zamiast zezwalać na jego stosowanie na kolejny rok, trwale wycofa go z użytku w UE.
„Trzeba raz na zawsze zakazać glifosatu”, stwierdził Gergely Simon, dyrektor ds. substancji chemicznych w PAN.
Z kolei Glyphosate Renewal Group (GRG) – grupa koncernów agrochemicznych domagających się przedłużenia zgody na stosowanie glifosatu – jest pewna, że ostatecznie do przedłużenia na kolejny rok dojdzie. Zdaniem grupy jest to konieczne, aby dać unijnym agencjom czas na ukończenie badań i wydanie aktualnych opinii dotyczących możliwej szkodliwości glifosatu.
„W przypadku każdego innego środka ochrony roślin w podobnej sytuacji, gdy z powodów techniczno-administracyjnych konieczne było przedłużenie zgody na stosowanie środka, taka zgoda była udzielana”, zwróciła uwagę grupa w wydanym oświadczeniu.
ECHA w maju tego roku ponownie stwierdziła, że glifosat nie jest rakotwórczy. Pierwszy raz taką ocenę wydała w 2017 roku.
„Na podstawie szeroko zakrojonego przeglądu dowodów naukowych Komitet ponownie stwierdza, że klasyfikowanie glifosatu jako czynnika rakotwórczego nie jest uzasadnione”, poinformowała agencja.